προβαίνω

ΝΜΑ

1. βαδίζω προς τα εμπρός, προχωρώ («προβαίνει εὐθέσι τοῑς σκέλεσι», Αριστοτ.)

2. (για τον χρόνο) παρέρχομαι

3. (το αρσ. πληθ. μτχ. παρακμ. ως ουσ.) οι προβεβηκότες

άνθρωποι προχωρημένης ηλικίας, ηλικιωμένοι

νεοελλ.

1. (με την πρόθεση σε) προβαίνω σε...

ενεργώ, αρχίζω να κάνω κάτι («μετά την επίθεση η Ελλάδα προέβη σε έντονο διάβημα στον ΟΗΕ»)

2. προβάλλω, παρουσιάζομαι («προβαίνει η χαραυγούλα», Κρυστ.)

3. φρ. «προβεβηκυία ηλικία» — η προχωρημένη, η γεροντική ή η σχεδόν γεροντική ηλικία

αρχ.

1. (για τρίχες) αναπτύσσομαι, μεγαλώνω

2. μτφ. (για διήγηση, λογικό επιχείρημα, συζήτηση, ενέργεια ή γεγονός) βαίνω προς τα εμπρός, προοδεύω («προβήσομαι εἰς τὸ πρόσω τοῡ λόγου», Ηρόδ.)

3. υπερέχω, υπερτερώ («πολὺ προβέβηκας ἁπάντων σῷ θάρσει», Ομ. Ιλ.)

4. διαβαίνω

5. κάνω κάποιον να πάει μπροστά, να προοδεύσει («τίς τρόπος ἄνδρα προβάσει;», Πίνδ.)

6. φρ. α) «μέγα προβαίνω» — κάνω μεγάλο βήμα προς τα εμπρός

β) «ἄστρα προβέβηκε» — πέρασαν τα μεσάνυχτα

γ) «ἡ νὺξ προβαίνει» — η νύχτα προχωρεί

δ) «ἐκ τοῡ προβεβηκότος» — υπό την πίεση τών περιστάσεων

ε) «προβαίνει τὸ ἔθνος ἄρχον καὶ ἐπιτροπεῡον» — το έθνος αυξάνει την κυριαρχία του

στ) «εἰς τοῡτο προβέβηκε» — έχει προχωρήσει σε τέτοιο σημείο ώστε...

ζ) «προβαίνω τὰ ἀριστερά»

(για ζώο) έχω τα αριστερά σκέλη εμπρός.